Aptomat MCB 2 pha Schneider

MCB là gì?

MCB là thiết bị bảo vệ điện tự động ngắt mạch điện khi xảy ra sự cố về điện như quá tải hoặc ngắn mạch. Còn được gọi là CB tép, cầu dao tự động,…

Cấu tạo của MCB Aptomat
MCB được cấu tạo bởi các 5 bộ phận chính như sau: tiếp điểm, cơ cấu truyền động đóng cắt MCB, móc bảo vệ, hộp dập hồ quang và vỏ.

Tiếp điểm: MCB thường có cấu tạo 3 cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ, hồ quang) hoặc 2 cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính và hồ quang)

Cơ cấu truyền động đóng – cắt MCB: có 2 cách truyền động đóng – cắt MCB (bằng tay và bằng cơ điện). Bằng tay với các MCB có dòng điện định mức không lớn. Bằng cơ điện với MCB có dòng điện lớn hơn.

Móc bảo vệ: Có 2 loại móc bảo vệ: móc kiểu điện từ và móc kiểu rơle nhiệt. Móc bảo vệ có tác dụng để bảo vệ thiết bị điện không bị quá tải và ngắn mạch.

Hộp dập hồ quang: Có 2 kiểu thiết bị dập hồ quang là: hồ quang kiểu nửa kín và hồ quang kiểu hở. Kiểu nửa kín được đặt trong vỏ kín của MCB và có lỗ thoát khí. Kiểu hở được dùng với điện áp lớn 1000V.

Vỏ: MCB có lớp vỏ bằng nhựa giúp bảo vệ và cố định các bộ phận bên trong thiết bị.

Phân loại MCB
MCB được chia thành nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào đặc điểm cấu tạo, hình dạng, kích thước, dòng ngắn mạch, số pha…mà ta sẽ có các cách phân chia khác nhau. Ở đây mình xin đưa ra 1 số loại như sau:

• MCB 1p hay MCB tép 1p là loại thiết bị đóng cắt bảo vệ 1 dây pha trong mạch điện. Loại này được sử dụng trong lưới điện 1 pha, bảo vệ pha nóng ( hay L ) trong các tủ điện bảo vệ line cho chiếu sáng hoặc ổ cắm…
• MCB 2p hay MCB 2 pha ( 1pha – 2 cực ) là loại thiết bị đóng cắt bảo vệ 2 dây ( pha – trung tính) trong mạch điện. Loại này được sử dụng trong lưới điện 1 pha, bảo vệ dây pha ( nóng hay L ) và dây trung tính ( lạnh hay N ).
• MCB 3p hay MCB 3 pha là loại thiết bị đóng cắt bảo vệ 3 dây pha trong mạch điện. Loại này được sử dụng trong lưới điện 3 pha, bảo vệ 3 dây pha ( L1, L2, L3 ).
• MCB 4p hay MCB 3 pha – 4 cực là loại thiết bị đóng cắt bảo vệ 4 dây ( 3 dây pha – trung tính) trong mạch điện. Loại này được sử dụng trong lưới điện 3 pha, bảo vệ 3 dây pha ( L1, L2, L3 ) và dây trung tính ( lạnh hay N ).

Nguyên lý hoạt động của MCB

Nguyên lý hoạt động của MCB rất đơn giản. Nó là thiết bị điện có hai chức năng:

1. Bảo vệ lỗi quá tải dòng điện

Có hai thanh kim loại trong MCB để dòng điện chạy qua. Ở trạng thái bình thường, chúng giữ tiếp điểm đóng lại. Khi xảy ra sự cố quá dòng, hai thanh kim loại bị đốt nóng và làm biến dạng, ngắt mạch điện, ngắt tải khỏi dòng điện chính.

2. Bảo vệ lỗi ngắn mạch

Để bảo vệ sự cố ngắn mạch, MCB có một cuộn dây điện từ. Bình thường, cuộn dây điện từ này có được cung cấp năng lượng, nhưng không có bất kì ảnh hưởng nào tới CB tép. Khi có sự cố ngắn mạch xảy ra, tổng trở mạch giảm xuống, dòng điện trong mạch tăng cao đột ngột khiến điện áp sụt giảm. Cuộn dây điện từ sẽ làm đứt các tiếp điểm. 

Trong sự cố quá dòng, phải mất 1 lúc CB tép mới đủ thời gian để ngắt mạch. Thời gian này phụ thuộc vào sự gia nhiệt của dải lưỡng kim. Nhưng trong thời gian xảy ra sự cố ngắn mạch, MCB ngay lập tức ngắt hoặc ngắt mạch khi cuộn dây được cấp điện nhanh chóng.

Cách chọn Aptomat MCB:

1/ Aptomat dùng cho gia đình:

- Thiết bị điện gia đình chủ yếu là thiết bị điện 1 pha. Trường hợp này thường sử dụng át tép MCB 1 pha để lắp vào dây pha (dây lửa), dây trung tính (dây mát) không cần đi qua Át.

- Thông thường sử dụng MCB có dòng cắt ngắn mạch 6kA hoặc 4.5kA để tiết kiệm chi phí.

- Một số gia đình có lượng tiêu thụ điện lớn thường dùng điện 3 pha thì nên chọn aptomat tổng là át khối MCCB loại có dòng cắt ngắn mạch trung bình để đảm bảo an toàn và độ bền cao hơn.

2/ Aptomat dùng cho công nghiệp:

- Trong công nghiệp chủ yếu sử dụng aptomat khối MCCB, nếu có sử dụng át tép thì nên dùng loại át tép có dòng cắt ngắn mạch cao 10kA.

- Thiết bị điện công nghiệp phần lớn là thiết bị điện 3 pha. Mặc dù hệ thống có sử dụng dây trung tính nhưng vì ít gặp sự cố trên dây trung tính nên thường chỉ sử dụng át 3 pha để tiết kiệm chi phí.

- Các vị trí aptomat tổng cần phải chọn loại có dòng cắt ngắn mạch cao để đảm bảo an toàn, các át nhánh dùng cho thiết bị thì có thể chọn loại có dòng cắt trung bình để giảm chi phí.

3/ Một số lưu ý khi chọn Aptomat:

- Chọn aptomat có dòng định mức cao hơn so với tải ít nhất 20%.

- Aptomat tổng nên chọn dư so với nhu cầu hiện tại để dự phòng tăng thêm thiết bị trong tương lai.

- Chọn aptomat phải phù hợp với khả năng chịu tải của dây dẫn. Ngoài chức năng bảo vệ cho thiết bị thì aptomat còn bảo vệ cho dây dẫn không để quá tải dẫn tới dây bị phá hủy, bị cháy.