Tiêu chuẩn HACCP VÀ ISO 22000 trong ngành thực phẩm?

ISO 22000 và HACCP là những tiêu chuẩn quản lý về an toàn thực phẩm cơ bản nhất được các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm trên khắp thế giới tin tưởng và áp dụng. Vậy doanh nghiệp Việt Nam nên lựa chọn một tiêu chuẩn để áp dụng một cách phù hợp nhất cho doanh nghiệp mình.

Điểm khác nhau giữa ISO 22000 và HACCP

1. Nguồn gốc

HACCP là chữ viết tắt của phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn (Hazard analysis critical control points) được phát triển bởi NASA từ những năm 1960-1973.  Nó được coi là công cụ quản lý đầu tiên áp dụng cho ngành công nghiệp thực phẩm. HACCP được ủy ban tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế Codex ban hành lần đầu tiên trên thế giới năm 1977, từ đó tới nay tiêu chuẩn này được cập nhật 2 lần vào năm 2003 và 2020.

ISO 22000 là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm - yêu cầu đối với các tổ chức trong chuỗi thực phẩm. ISO 22000 do Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ban hành lần đầu năm 2005, được xây dựng dựa trên nền tảng của tiêu chuẩn HACCP. Phiên bản mới nhất của ISO 22000 được cập nhật năm 2018.

2. Nội dung

HACCP bao gồm: Điều kiện tiên quyết, chương trình tiên quyết và HACCP

ISO 22000 bao gồm: Điều kiện tiên quyết, chương trình tiên quyết, HACCP và các yêu cầu của hệ thống quản lý ( Nhận diện bối cảnh, cam kết lãnh đạo, quản lý rủi ro,….). 

Cấu trúc của ISO 22000 được xây dựng theo cấu trúc bậc cao – như cấu trúc của các tiêu chuẩn khác. Cấu trúc này giúp cho doanh nghiệp dễ tiếp cận và dễ tích hợp khi áp dụng nhiều hệ thống quản lý khác nhau. Việc tích hợp cũng giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm nhân lực và chi phí khi áp dụng một lúc nhiều hệ thống khác nhau.

3. Mục đích hướng đến

HACCP: tập trung chủ yếu vào các vấn đề liên quan đến mối nguy an toàn thực phẩm.  

ISO 22000: phân tích và quản lý tất cả các yếu tố có thể ảnh hưởng tới việc sản xuất thực phẩm an toàn của doanh nghiệp.

4. Cách tiếp cận

HACCP tiếp cận dựa trên mối nguy về an toàn thực phẩm

ISO 22000 tiếp cận dựa trên quá trình và chu trình PDCA

5. Quy trình áp dụng

HACCP và ISO 22000 Như đã nói ở trên, các nội dung của ISO 22000 bao hàm cả các nội dung của HACCP. Tuy nhiên, các bước áp dụng của ISO 22000 HACCP về an toàn thực phẩm vẫn có những sự khác biệt nhất định. Cụ thể:

Doanh nghiệp nên áp dụng ISO 22000 hay HACCP?

Có thể nhận thấy, khi so sánh giữa ISO 22000 và HACCP, cả hai đều có những điểm nổi trội riêng:

Lợi ích khi được cấp giấy chứng nhận tiêu chuẩn HACCP trong an toàn thực phẩm

• Nâng cao chất lượng sản phẩm
• Tạo sự tin tưởng của khách hàng – người tiêu dùng
• Quản lý, giảm thiểu và hạn chế các rủi ro và chi phí trong quá trình sản xuất, trong an toàn thực phẩm
• Tạo được môi trường cạnh tranh và ưu thế trên thị trường, nâng cao vị thế của doanh nghiệp
• Cải thiện chất lượng sản phẩm, sức khỏe và an toàn cho người tiêu dùng

Lợi ích của thực phẩm ISO 22000

• Giúp các doanh nghiệp sản xuất – chế biến thực phẩm kiểm soát được các mối nguy trong quá trình hoạt động (từ các khâu ban đầu cho đến khi sản phẩm được sử dụng bởi người tiêu dùng).
• Là thước đo đánh giá doanh nghiệp có hệ thống quản lý an toàn thực phẩm quốc tế, tạo được lợi thế cạnh tranh cao, tạo điều kiện cho việc xuất khẩu sang các thị trường rộng lớn và tiềm năng hơn.
• Giảm thiểu tối đa nguy cơ và chi phí phát sinh từ các rủi ro không mong muốn liên quan tới an toàn thực phẩm.

• Đáp ứng về nhu cầu chất lượng và an toàn ngày càng cao từ các khách hàng, người tiêu dùng. Đạt được chứng chỉ ISO 22000 cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có hệ thống quản lý tốt an toàn vệ sinh thực phẩm và đảm bảo cung cấp các sản phẩm thực phẩm an toàn, công bố chất lượng đến tay người tiêu dùng.
• Doanh nghiệp sẽ được phép xem xét miễn giảm các thủ tục kiểm tra pháp lý khi có tư vấn chứng nhận ISO 22000.

►Thực tế, dù doanh nghiệp bạn lựa chọn tiêu chuẩn nào đi chăng nữa thì đều đạt được một lợi ích chung nhất. Đó là đảm bảo chất lượng và an toàn vệ sinh cho các sản phẩm/ dịch vụ về thực phẩm. Khách hàng, đối tác vì thế mà cũng tin tưởng và ưu tiên sử dụng sản phẩm/ dịch vụ của bạn hơn. Áp dụng ISO 22000 hay HACCP cũng là cách các doanh nghiệp giúp bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng. Cũng như chung tay đưa nền thực phẩm của nước nhà ngày càng phát triển và bền vững hơn.

Mức độ ứng dụng và xu thế tại các nhà máy sản xuất chế biến thực phẩm ở Việt Nam

Tại Việt Nam, hai tiêu chuẩn này thường đi đôi với nhau, tiêu chuẩn HACCP đáp ứng các quy định về an toàn thực phẩm theo TCVN:2008. Tiêu chuẩn ISO 22000 tạo lợi thế cạnh tranh và điều kiện để xuất khẩu sản phẩm tới các thị trường rộng lớn hơn.

►Xu thế chung trong ngành thực phẩm hiện nay là các khách hàng, đối tác thường ưu tiên lựa chọn các doanh nghiệp có chứng chỉ ISO 22000 hơn là chứng chỉ HACCP. Bởi ISO 22000 tiếp cận việc quản lý ATTP bao quát hơn, chứ không chỉ tập trung vào quá trình sản xuất ra thực phẩm như HACCP. Hơn nữa, với cấu trúc bậc cao (HLS), ISO 22000:2018 hiện nay còn có thể áp dụng cùng lúc với các tiêu chuẩn ISO về quản lý hệ thống khác để tối ưu hiệu quả vận hành và kiểm soát hệ thống.